Då eg budde i Oslo, sjekka eg avisa kvar einaste morgon etter vintersolkverv for å sjå kor mykje lenger dagen hadde blitt. Hjelpe meg så siruplangsamt det gjekk i byrjinga. Eit minutt kvar dag.
Det er knapt noko land i verda der folk lengtar slik etter sol, lys og varme. Ikkje rart det. Det er knapt noko land i verda der vinteren er så lang, så hard, så mørk som i Noreg.
Hadde saleg Ivar Aasen levd og skrive diktet Nordmannen (Mellom bakkar og berg) i dag, kunne det mulegens handla om meg. «Fram på vetteren stundom han tenkte, giv eg var i eit varmare land,» skreiv han. Eg tok han på ordet, har gjort som flyttfuglane og er i eit varmare land, ei varmare øy, ein varmare by. Las Palmas, Gran Canaria, Spania. I mitt klima-asyl er det sommarvarme kvar dag sjølv om det er vinter her òg. Merkeleg dette; 17 grader på desse breiddegrader verkar kjøleg. Men vi høyrer ingen snakke med lengt i stemmen om at dagane lysnar minutt for minutt. Dagane er lyse her. Nesten tolv timar med dagslys.
Folk spør meg om eg ikkje lengtar heim til Noreg. Til Stavanger. Til Siriskjeret. Eg saknar alle dei fine folka. Men lengtar? Nei. Eg får stadig rapportar om stormar med orkan i kasta, stengte fjellovergangar, innstilte ferjer og hurtigbåtar, høljeregn fleire dagar i strekk og isete fortau som gjer det å gå utandørs til risikosport.
«Men når vårsol i bakkane blenkte, fekk han hug til si heimlege strand,» skreiv Ivar Aasen vidare. Ein treng ikkje vere i Noreg for å kjenne sug etter våren der. Den vakraste våren eg veit om. Lysare dagar. Snø som smeltar. Løvetann som stikk sitt lystiggule, freidige hovud opp overalt. Til irritasjon for folk med vise-fram-hagar. Elles mest til glede og trøyst.
«Ikkje sitt på marka enda. Det er for rått. Du kan bli sjuk,» formante mor mi. Sjølvsagt sat vi på marka. Låg, kraup og rulla òg. Snuste inn lukter av nytt liv. Luktar som vekkjer til live minne om vår barndoms vår den dag i dag. Eg har mange minne om blomar. Snøklokker inntil husveggen. Kvitveis. Krokusar i plenen. Lysegule kusymrer som eit teppe i bakkane våre. Så mange at vi plukka digre bukettar som mor skulle ha.
Vi laga bondegardar på bakken. Reiv mose som vi la i rader som gjerde. Plukka konglar som var husdyr. Heldt på i timesvis på den fuktige jorda som var for rå til å sitje på. Kom heim våte og kalde.
Så byrja trea å vise teikn til liv. Dei fyrste knoppane dukka opp. Å, som vi venta på at dei skulle sprette ut. Mykje seinare den gongen enn no, forresten. Bjørka var blant dei som braut gjennom fyrst. Den lysegrøne fargen på bjørkelauv når det er nyutsprunge, er truleg den aller vakraste fargen eg veit om.
Og så kom trekkfuglane att. Det var like imponerande kvart år at dei fann attende til same staden etter å ha flydd hundrevis av kilometer frå varmare strok. Fann fram gjorde dei. I fleire år hadde vi eit starepar som bygde reir i ventilen til badet vårt. Når dei kom attende, ja, då var det i alle fall vår. Dei hadde overlevd enda ein gong. Bråka og song så det var ei lyst.
Løvetann som stikk sitt lystiggule, freidige hovud opp overalt.
— .
Rogaland er fyrst ute med så mangt om våren. Dei fyrste, steindyre potetene. Marker som er grønare der enn andre stader i Noreg. Våronn tidlegare enn nokon annan stad i landet. Møkkalukt som riv i nasa. «Vibå». Kanskje det mest omtala vårteiknet på Jæren. «Vibå e komen». Musikk i øyra.
Men Rogaland er som eit Noreg i miniatyr. Våren lar vente på seg mange stader. Stader der snøen ligg metertjukk i månadsvis. Kanskje ikkje så metertjukk som tidlegare, men like fullt; metertjukk. På 1960-talet gjekk eg på gymnas i Sauda. Den gong vintrar var skikkelege vintrar («Alt var mye bedre under krigen.»). Medan dei dreiv med våronn på Jæren, vassa vi i snø. Medan folk andre stader plukka snøklokker, var landskapet kvitt av snø rundt oss.
Men når våren endeleg kjem på slike stader, kjem han brått, fort og intenst. Som ein fargesprakande eksplosjon. Nytt liv som av daude gror.
Snart gjer eg som flyttfuglane og vender nasa nordover. Hundrevis av kilometer. Til våren som allereie er i gang. Om ikkje lenge vil liene grønkast som hagar, og vi vil ha netter ljose som dagar. Då veit eg at eg, som Ivar Aasen, «kan ingen stad venare sjå».